Λόγω νοσηλείας, ιατρικής θεραπείας και/ή αποκατάστασης, τα παιδιά και οι έφηβοι με ασθένειες του κεντρικού νευρικού συστήματος (π.χ. όγκοι) συχνά δεν μπορούν να συμμετέχουν στην καθημερινή σχολική ζωή. Για την αντιμετώπιση της κοινωνικής απομόνωσης και των αρνητικών συνεπειών της (π.χ. έλλειψη αίσθησης του ανήκειν, μειωμένη ευημερία και αυτοεκτίμηση ή χαμηλό εκπαιδευτικό επίπεδο), τα συστήματα τηλεπαρουσίας συζητούνται όλο και περισσότερο. Τι είναι όμως τα συστήματα τηλεπαρουσίας και πώς μπορούν να συμβάλουν στην κοινωνική ένταξη και τη σχολική επανένταξη παιδιών και εφήβων με όγκους στο κεντρικό νευρικό σύστημα;
Τα συστήματα τηλεπαρουσίας μπορούν να οριστούν ως "η εμπειρία της παρουσίας σε ένα περιβάλλον μέσω ενός μέσου επικοινωνίας". Στο σχολικό πλαίσιο, γίνεται λόγος για εικονική ένταξη, μια εκπαιδευτική πρακτική που παρέχει στον μαθητή που βρίσκεται στο σπίτι φυσική παρουσία στο σχολείο μέσω εικονικών μέσων. Για να καταστεί δυνατή αυτή η παρουσία παρά τη φυσική απουσία, διατίθενται διάφορα ρομπότ τηλεπαρουσίας ή συστήματα τηλεπαρουσίας, δύο από τα οποία περιγράφονται εδώ λεπτομερέστερα.
Εικονικό περιβάλλον μάθησης (VLE)
Ένα εικονικό περιβάλλον μάθησης είναι λογισμικό υπολογιστή που παρέχει εικονική πρόσβαση σε μαθήματα, περιεχόμενο τάξης, τεστ, εργασίες και άλλους μαθησιακούς πόρους. Επιπλέον, είναι ένας κοινωνικός χώρος που συνδέει τους απομακρυσμένους μαθητές με τους συμμαθητές και τους καθηγητές τους, παρέχοντας αμφίδρομη σύνδεση ήχου και εικόνας μεταξύ του σπιτιού ή του δωματίου του ασθενούς στο νοσοκομείο και της αίθουσας διδασκαλίας. Ένα παράδειγμα ενός τέτοιου VLE είναι το Bednet, το οποίο χρησιμοποιείται κυρίως στο Βέλγιο (βλ. Εικόνα 1). Αποτελείται από μια περιστρεφόμενη κάμερα, ένα πληκτρολόγιο, ένα μικρόφωνο και ένα tablet/Chromebook στο οποίο μπορεί να βλέπει το παιδί στην τάξη. Επιπλέον, υπάρχει το λογισμικό Bednet με το οποίο το παιδί μπορεί να συνδεθεί στην τάξη μέσω υπολογιστή ή φορητού υπολογιστή και, αν χρειαστεί, να ζητήσει υποστήριξη πληροφορικής από το Bednet.
Ρομπότ τηλεπαρουσίας
Τα ρομπότ τηλεπαρουσίας αποτελούνται από μια μονάδα που μοιάζει με ρομπότ και τοποθετείται στην τάξη, η οποία συνήθως μπορεί να ελεγχθεί από τον μαθητή εξ αποστάσεως από το σπίτι ή το νοσοκομείο, και επιτρέπει τη μετάδοση ήχου και εικόνας σε πραγματικό χρόνο, αμφίδρομη/μονόδρομη, μέσω σύνδεσης με μια ταμπλέτα ή έναν υπολογιστή. Τα μοντέλα διαφέρουν ως προς το εύρος της κινητικότητάς τους, τις δυνατότητες τηλεχειρισμού, τον τύπο του μέσου επικοινωνίας και τον συνολικό σχεδιασμό. Ενώ τα περισσότερα ρομπότ τηλεπαρουσίας που χρησιμοποιούνται σήμερα είναι έτοιμα ρομπότ τηλεπαρουσίας που αναπτύχθηκαν αρχικά για χρήση από ενήλικες σε περιβάλλοντα γραφείου, τα πρόσφατα αναπτυγμένα συστήματα τηλεπαρουσίας είναι ειδικά σχεδιασμένα για παιδιά και εφήβους με χρόνιες ασθένειες. Ένα παράδειγμα είναι το Avatar AV1, το οποίο μπορεί να ελέγχεται από τον απομακρυσμένο μαθητή, επιτρέποντάς του να περιστρέφεται εντελώς γύρω από τον άξονά του, ενώ δεν μεταδίδει υλικό βίντεο του απομακρυσμένου μαθητή στην αίθουσα διδασκαλίας. Ορισμένα από τα γνωστά συστήματα τηλεπαρουσίας απεικονίζονται παρακάτω (βλ. Εικόνα 2).
Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα των διαφόρων συστημάτων
Συμπέρασμα και συστάσεις
Η εικονική ένταξη μαθητών με χρόνιες ασθένειες μέσω συστημάτων τηλεπαρουσίας έχει αποδειχθεί ότι μειώνει τα αισθήματα κοινωνικής απομόνωσης, άγχους και κατάθλιψης, ενώ η αύξηση των κοινωνικών αλληλεπιδράσεων διευκολύνει την αίσθηση του ανήκειν και της κανονικότητας και βελτιώνει τα κίνητρα και την απόδοση στο σχολείο. Ωστόσο, πρέπει να λαμβάνονται υπόψη ορισμένες σημαντικές πτυχές κατά τη χρήση συστημάτων τηλεπαρουσίας:
- Τα υψηλά επίπεδα αποδοχής του συστήματος τηλεπαρουσίασης και η δέσμευση από τον καθηγητή, τους συμμαθητές και τον απομακρυσμένο μαθητή συμβάλλουν σε μια επιτυχημένη εμπειρία.
- Μια υπηρεσία τεχνικής υποστήριξης που επικοινωνεί με τα άτομα και επιλύει τεχνικά ζητήματα είναι ιδιαίτερα σημαντική.
- Συνιστάται η κατάρτιση του προσωπικού του σχολείου για τη χρήση του συστήματος τηλεπαρουσίας και η εκπαίδευση των συμμαθητών.
