Każdego roku w Niemczech diagnozuje się raka u około 2100 dzieci i młodzieży. Na szczęście możliwości leczenia znacznie się poprawiły, dzięki czemu w 2020 r. ponad 80% pacjentów zostało wyleczonych w perspektywie długoterminowej. W rezultacie rośnie odsetek wcześniej chorych dzieci i nastolatków, którzy ukończyli regularną opiekę onkologiczną. Większość z tych pacjentów jest obecnie dorosła i dlatego często nie są już objęci regularną opieką onkologiczną.
Chociaż wiele dzieci i nastolatków jest skutecznie leczonych, ich oczekiwana długość życia ulega skróceniu, ponieważ w wyniku raka lub leczenia przeciwnowotworowego mogą pojawić się nowe choroby. Te ograniczenia zdrowotne, znane jako późne skutki, dotykają do 70% dorosłych pacjentów 30 lat po zakończeniu leczenia. Zakres późnych skutków waha się od łagodnych, łatwych do leczenia schorzeń (np. dysfunkcja tarczycy) do zagrażających życiu powikłań, takich jak nawrót raka lub ciężka niewydolność serca.
Ryzyko wystąpienia późnych skutków zależy od zastosowanej terapii (np. zabiegu chirurgicznego, chemioterapii lub radioterapii) oraz indywidualnych czynników ryzyka, takich jak wcześniejsze choroby, wiek w momencie leczenia, płeć i czynniki genetyczne. Wiele późnych skutków można łatwo leczyć na wczesnych etapach, dlatego zaleca się regularne badania kontrolne i profilaktyczne.
Najczęstszymi schorzeniami są późne skutki endokrynologiczne (w tym choroby tarczycy, zaburzenia podwzgórzowo-przysadkowe i dysfunkcja gonad), późne skutki kardiologiczne (w tym kardiomiopatia, zmiany zastawkowe, arytmie i choroba wieńcowa) oraz nawrót raka.
Jak można zmniejszyć ryzyko późnych skutków? Zespół profesora Thorstena Langera udziela pomocnych wskazówek:
- Zdrowy styl życia (prawidłowa masa ciała, zbilansowana dieta, regularna aktywność fizyczna i abstynencja od nikotyny).
- Regularne badania dostosowane do ryzyka zgodnie z krajowymi i międzynarodowymi zaleceniami (szczególnie w przypadku pacjentów bezobjawowych przez całe życie).
- Uregulowane przejście z pediatrycznej opieki onkologicznej do opieki internistycznej (przeniesienie nacisku z opieki nad nawrotami na zapobieganie późnym skutkom)
- Multidyscyplinarna współpraca między kilkoma specjalistami (ze względu na różnorodność możliwych późnych skutków).
